SOURCE: The fables of the medieval scholar and poet Alexander Nequam are available in several different editions at GoogleBooks. This is poem 8 in Nequam. For parallel versions, see Perry 480.
READ OUT LOUD. Choose which marked text you prefer to practice with - macrons in verse form, or macrons in prose order, or accent marks in prose order, or focusing on the meter. You will find materials for all of these options below. :-)
VERSE MACRONS. Here is the verse text with macrons:
Praestārī sibi quaesīvit canis ab cane tectum,
in quō foeta suōs contegeret catulōs.
Praestitit illa libēns, peperit canis; illa revertēns
istam dē lectō iussit abīre suō.
Ista rogat patiātur adhūc sē tempore paucō,
dōnec cum catulīs possit abīre suīs.
Hoc quoque concessit; rediēns post tempora pauca
reddere nōlentem cōgere coepit eam.
Indignāns ait ista: Potēs, sī sōla meōrum
turbam nātōrum pellere mēque nidō.
Hinc hominēs discant ingrātīs nē sua praestent,
quī blandē capiunt praestita vīque tenent!
PROSE MACRONS. Here is the same text with macrons written out in prose word order:
Canis, foeta, ab cane quaesīvit tectum sibi praestārī , in quō catulōs suōs contegeret. Illa libēns praestitit, canis peperit; illa revertēns istam iussit dē lectō suō abīre. Ista rogat adhūc tempore paucō sē patiātur , dōnec abīre possit cum catulīs suīs. Hoc quoque concessit; post tempora pauca rediēns coepit nōlentem cōgere eam reddere. Ista, indignāns, ait: Sī mē et meōrum nātōrum turbam nidō pellere potēs sōla. Hinc hominēs discant nē sua ingrātīs praestent, quī blandē capiunt et vī praestita tenent!
STRESS (ACCENT) MARKS. Here is the prose text with accents, plus some color-coding for the words of three or more syllables (blue: penultimate stress; red: antepenultimate stress):
Canis, foeta, ab cane quaesívit tectum sibi praestári , in quo cátulos suos contégeret. Illa libens praéstitit, canis péperit; illa revértens istam iussit de lecto suo abíre. Ista rogat adhuc témpore pauco se patiátur , donec abíre possit cum cátulis suis. Hoc quoque concéssit; post témpora pauca rédiens coepit noléntem cógere eam réddere. Ista, indígnans, ait: Si me et meórum natórum turbam nido péllere potes sola. Hinc hómines discant ne sua ingrátis praestent, qui blande cápiunt et vi praéstita tenent!
ELEGIAC COUPLET METER. Below I have used an interpunct dot · to indicate the metrical elements in each line, and a double line || to indicate the hemistichs of the pentameter line.
Praestā·rī sibi· quaesī·vit canis· ab cane· tectum,
in quō· foeta su·ōs || contege·ret catu·lōs.
Praestitit· illa li·bēns, pepe·rit canis;· illa re·vertēns
istam· dē lec·tō || iussit a·bīre su·ō.
Ista rog·at pati·ātur a·dhūc sē· tempore· paucō,
dōnec· cum catu·līs || possit a·bīre su·īs.
Hoc quoque· conces·sit; redi·ēns post· tempora· pauca
reddere· nōlen·tem || cōgere· coepit e·am.
Indig·nāns ait· ista: Po·tēs, sī· sōla me·ōrum
turbam· nātō·rum || pellere· mēque ni·dō.
Hinc homi·nēs dis·cant in·grātīs· nē sua· praestent,
quī blan·dē capi·unt || praestita· vīque te·nent!
IMAGE. Here's an illustration for the fable (image source) from a Renaissance edition of Aesop:
What follows is an unmarked version of the prose rendering to faciliate word searches:
Canis, foeta, ab cane quaesivit tectum sibi praestari , in quo catulos suos contegeret. Illa libens praestitit, canis peperit; illa revertens istam iussit de lecto suo abire. Ista rogat adhuc tempore pauco se patiatur , donec abire possit cum catulis suis. Hoc quoque concessit; post tempora pauca rediens coepit nolentem cogere eam reddere. Ista, indignans, ait: Si me et meorum natorum turbam nido pellere potes sola. Hinc homines discant ne sua ingratis praestent, qui blande capiunt et vi praestita tenent!